راهنمای اخلاق نشر
| تاریخ ارسال: 1397/11/20 |
«اخلاق نشر»
مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت به صاحب امتیازی دانشگاه علوم پزشکی جیرفت، به استناد راهنمای کشوری اخلاق در انتشار در سایت کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور و بر اساس کدهای اخلاقی مصوبات کمیته‌های اخلاق در پژوهش متعهد به رعایت اخلاق نشر در مجله می‌باشد.
کمیته ملی اخلاق در پژوهش‌های علوم زیستی به‌عنوان مرجع اخلاق نشر برای نویسندگان این مجله است. از این‌رو به نویسندگان، محققین و مخاطبین مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت، توصیه می‌شود جهت کسب اطلاعات جامع و کامل در خصوص رعایت اخلاق نشر در مقاله‌نوویسی، حتماً به سایت موردنظر مراجعه فرمایند.
«راهنماهای اخلاقی در پژوهش‌های پزشکی»
مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت در انتشار نتایج پژوهش‌های پزشکی نویسندگان و محققین؛ متعهد به اعمال بیانیه‌های کمیته جهانی سردبیران پزشکی(ICMJE) ، اعلامیه هلسینکی: بیانیه اصول اخلاقی برای تحقیقات پزشکی و همچنین راهنماهای اخلاقی عمومی و اختصاصی مصوب کمیته ملی اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. برای آگاهی بیش‌تر از قوانین اخلاق نشر در پژوهش‌های پزشکی، توصیه می‌شود از لینک راهنماهای ذیل استفاده فرمایید.
راهنماهای عمومی اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی دارای آزمودنی انسانی (کدهای 31 گانه)
راهنمای اخلاقی کارآزمایی‌های بالینی
راهنمای اخلاقی پژوهش بر گامت و رویان
راهنمای اخلاقی پژوهش‌های ژنتیک پزشکی
راهنمای اخلاقی پژوهش با سلول‌های بنیادی
راهنمای اخلاقی پژوهش بر روی عضو و بافت انسانی
راهنمای اخلاقی پژوهش بر گروه‌های آسیب‌پذیر
راهنمای اخلاقی پژوهش بر حیوانات آزمایشگاهی
راهنمای اختصاصی پژوهش‌های علوم پزشکی مرتبط با HIV/AIDS
راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی
ملاحظات ضروری در انجام پژوهش در حوزه حیوانات آزمایشگاهی
دستورالعمل تحقیقات مرتبط با فرآورده‌های گیاهی و سنتی
روند صدور کد اخلاق
مصوبات کمیته‌های اخلاق در پژوهش
بخش‌نامه‌های ثبت کارآزمایی بالینی
قوانین ارجاع به مقاله نشریات
«اصول اخلاقی برای سردبیر، داوران و نویسندگان»
با توجه به راهنمای کمیته بین‌المللی اخلاق در انتشارات )(COPE، کمیته بین‌المللی سردبیران مجلات پزشکی (ICMJ)، اتحادیه جهانی سردبیران انتشارات پزشکی (WAME)، مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت، خود را ملزم به رعایت اصول ارزش‌های اخلاق حرفه‌ای می‌داند. در همین راستا مواردی که در ذیل می‌آید به‌عنوان استانداردهای اخلاقی برای متولیان مجله (شامل سردبیر، مشاوران و داوران) و همچنین مخاطبان مجله (شامل نویسندگان اصلی و همکار، مشاوران یا همکارانی که عنوان آنها در قسمت تقدیر و تشکر ذکر می‌شود، خوانندگان و سایر پژوهشگران) لازم‌الاجرا است.
الف) اصول اخلاقی برای سردبیر
1- سردبیر آگاه به استقلال فکری نویسندگان بوده و آن را محترم می‌شمارد.
2- نگاه سردبیر به تمام مقالات ارسالی به مجله بدون سوءگیری بوده و ارزشیابی مقالات دریافتی بر اساس صلاحیت مقالات و بدون در نظر گرفتن نژاد، دین، ملیت، جنسیت، مقام یا وابستگی سازمانی نویسنده(گان) است.
3- سردبیر تمامی مقالات دریافتی را در مدت زمان معقول بررسی می‌کند
4- مسئولیت نهایی رد و یا پذیرش یک مقاله تنها به عهده سردبیر است. این تصمیم‌گیری بر اساس نظرات دریافتی داوران و اعضای هیأت تحریریه مجله انجام می‌شود. ممکن است مقاله‌ای به‌خاطر عدم تناسب، با نظر سردبیر بدون طی‌شدن مراحل داوری رد شود. رد این مقالات ممکن است بر اساس خروج مقاله از حیطه موضوعی مجله، دور بودن از موضوعات جاری، نداشتن عمق محتوایی لازم و یا سایر موارد دیگر صورت گیرد.
5- حق رد مقالات مشتبه به عدم رعایت اصول اخلاقی برای سردبیر محفوظ است.
6- سردبیر برای تعیین داوران هر مقاله اختیار تام دارد. ممکن است سردبیر از اعضای هیأت تحریریه مجله و یا حتی نویسندگان خود مقالات، در این مورد نظرخواهی کند.
7- سردبیر یا یکی از اعضای مجله (به نمایندگی) مسئول اخذ فرم‌های اعطای حق تألیف، استعلام اصالت مقاله، تعارض منافع احتمالی و فرم تعهدنامه به‌منظور عدم ارسال اصل و یا کپی مشابه مقاله به سایر مجلات حتی در قالب‌های دیگر است. تعهد نویسنده مسئول مبنی بر برائت از سرقت ادبی هم اخذ خواهد شد.
8- از آنجایی که بررسی مقالات نوشته شده توسط سردبیر برای انتشار در مجله؛ نوعی از تعارض منافع خواهد بود از این‌رو بررسی این دست مقالات به فرد دیگری از اعضای هیأت تحریریه مجله واگذار خواهد شد.
9- اطلاعات منتشر نشده، گزاره‌ها و تفاسیر مندرج در مقالات ارسالی در مقالات سردبیر، بدون کسب اجازه از نویسنده اصلی، استفاده نخواهد شد.
10- سردبیر از دریافت گزارش خطاهای احتمالی در مقالات منتشره در مجله استقبال می‌کند. در صورت تأیید خطاهای مکشوفه در اسرع وقت به سمع مخاطبان مجله خواهد رسید.
ب) اصول اخلاقی برای نویسندگان
1- اساسی‌ترین مسئولیت اخلاقی یک نویسنده ارابه یک گزارش درست و کامل از پژوهش انجام شده و سعی در عدم‌ارتکاب به سرقت ادبی به هر نحوی از انحاء شامل برداشت لفظ به لفظ و یا نزدیک به مضمون، نقل مشابه متن و یا نتایج پژوهش‌های دیگر افراد و غیره است.
2- نویسنده متعهد است در شرایطی لازم برای ارایه شواهد لازم در مورد مقاله ارسالی نظیر فایل صفحات گسترده شامل داده‌های مقاله، نمودارها و یا دیاگرام‌هایی تکمیلی، ابزار طراحی و یا استفاده شده (در صورت وجود) و همچنین نمونه‌هایی از مواد و نمونه‌های بررسی شده را در اختیار مجله قرار دهد.
3- استناد صحیح به تمام منابعی که به‌صورت مستقیم و به‌صورت غیرمستقیم از آنها استفاده شده است، الزامی است.
4- هرگونه مخاطره احتمالی مرتبط با روش‌ها و یا مواد استفاده شده در پژوهش،بایستی به‌روشنی در مقاله ارسالی تذکر داده شود. به‌علاوه، نویسندگان باید سردبیر را از هر گونه احتمال سوءاستفاده و یا استفاده نادرست از نتایج گزارش شده و یا روش‌های به‌کار گرفته شده، آگاه سازد.
5- به نویسندگان توصیه می‌شود از چند قسمت کردن نتایج یک پژوهش (و ارسال قسمت‌های مرتبط به مجلات مختلف) خودداری کنند.
6- چنانچه مقاله قبلاً (در این مجله و یا سایر مجلات) رد یا از فرآیند چاپ خارج شده است، نویسنده باید سردبیر را آگاه کرده و در مورد دلایل احتمالی رد و یا خارج شدن از چرخه انتشار و یا اصلاحات احتمالی انجام شده؛ توضیح دهد.
7- تمام نویسندگان اصلی و همکار که در یک مقاله عناوین آنها در قسمت نویسندگان ذکر می‌شود باید واجد حداقل مشارکت علمی در تهیه مقاله باشند. سایر همکاران باید در قسمت تقدیر و تشکر ذکر شود. می‌توان اسامی همکاران متوفی واجد شرایط را در قسمت نویسندگان ذکرکرد. نویسنده مسئول وظیفه دارد یک نسخه از مقاله ارسالی به مجله را برای سایر نویسندگان همکار ارسال کند و رضایت آنها را برای ذکر عنوان به شکل نویسنده همکار اخذ نماید.
8- مسئولیت گزارش تعارض احتمالی منافع و حامیان مالی پژوهش به‌عهده نویسنده مسئول است.
9- توصیه می‌شود نویسندگان مقالات، از دستکاری و یا حتی اصلاح تصاویر بالینی جداً خودداری کنند. گزارش چگونگی تهیه و تولید اینگونه تصاویر باید ارایه شود.
ج) اصول اخلاقی برای داوران
1- از آنجایی که فرآیند داوری مقاله یکی از مراحل اساسی پذیرش یک مقاله است، چنانچه داور محترم احساس کند که مقاله ارسالی به هر دلیلی در حیطه تخصص وی نیست باید فوراً مقاله را به سردبیر عودت دهد.
2- همچنان که داور استقلال فکری نویسنده مقاله را محترم می‌شمار د، باید بی‌طرفانه کیفیت مقاله را ارزیابی کند.
3- داور باید نسبت به اصل عدم‌تعارض منافع در زمان داوری مقاله‌ای که با یکی از مقالات خودش که منتشر شده و یا در جریان فرآیند چاپ است، احساس مسئولیت کند و چنانچه احساس کند با کارهای وی در تعارض است باید بلافاصله مقاله را به سردبیر عودت داده و وی را از شرایط تعارض منافع و یا سوءگیری محتمل آگاه سازد.
4- داور باید به مقاله دریافتی برای داوری به مانند یک سند محرمانه نگاه کند. داور نباید مقاله را در اختیار دیگران قرار دهد و یا در مورد آن با دیگران به بحث بنشیند مگر در مواردی که بخواهد از نظرات دیگران در فرآیند داوری استفاده کند.
5- داوران باید در مورد نظرات اعمالی خود توضیحات لازم را ضمیمه نماید. عدم ارایه توضیحات کافی توسط داور و یا پاسخ‌های نویسندگان به نظرات داور ارزش چندانی نداشته و حتی‌الامکان باید خودداری شود.
6- داوران باید سهل‌انگاری نویسندگان در استناد به کارهای مشابه انجام شده را مدنظر داشته باشند.
7- تأخیر در انجام داوری مقاله به نظر امری طبیعی است با این‌حال داوران باید سردبیر را از تأخیر احتمالی آگاه کرده و زمان مجددی برای انجام داوری تعیین کنند.
8- داوران مجاز نیستند از اطلاعات، بحث‌ها و تفاسیر منتشر نشده دیگران که در قالب مقاله به این مجله ارسال شده در کارهای خود بدون کسب اجازه از نویسنده(گان) مقاله استفاده کنند.
9- داوران باید سردبیر را از مواردی که گمان می‌رود گزارش تحقیقات انجام شده دریافتی به نوعی ممکن است مستقیماً مورد سوء استفاده قرار گیرد، آگاه سازند.
