مقدمه: رنگ زا ها ترکیبات آلی با ساختار پیچیده ای هستند که به علت سمیت، سرطانزایی و عدم تجزیه پذیری زیستی یکی از مهمترین آلاینده های زیست محیطی محسوب می شوند. هدف از این مطالعه بررسی کارایی نانو تیوب های کربنی چند جداره در حذف رنگ  زرد آزو 63 از محلول های آبی می باشد.

روش کار: این مطالعه تجربی در سال 1393 در دانشکده بهداشت زنجان انجام شد. اثر متغیرهای مختلف مستقل از جمله زمان تماس، pH، غلظت اولیه رنگ و دوز نانو تیوب های کربنی جهت یافتن شرایط جذب مطلوب مورد بررسی قرار گرفت. ایزوترم های تعادل مکانیسم جذب و سینتیک حذف رنگ مورد مطالعه قرار گرفت. همه نمونه ها با سه بار تکرار و بصورت تصادفی با دستگاه اسپکتروفتومتر و با طول موج 408 نانومتر مورد آزمایش قرار گرفتند.

یافته ها: حداکثر جذب رنگ در 120 دقیقه و ظرفیت جذب سطحی رنگ 24/18 میلی گرم بر گرم بود. با کاهش غلظت اولیه رنگ از 120 به 10 میلی گرم در لیترراندمان حذف رنگ از %84/28 به %40/86 افزایش یافت.  با افزایش دوز جاذب از 1/0 به 7/0 گرم حذف رنگ از %40/41 به %40/97 افزایش یافت. ایزوترم واکنش از مدل لانگمویر با (98/0 R² = ) و واکنش از معادله درجه دوم کاذب با ضریب تعیین (99/0 R² =) تبعیت کرد. مقادیر بهینه به دست آمده از فاکتورهای مورد مطالعه عبارتند بودند از: زمان تماس 120 دقیقه، pH 10، دوز جاذب 5/0 گرم در لیتر و غلظت رنگ 10 میلی گرم در لیتر. در این شرایط حداکثر راندمان حذف 40/86%  کسب شد.

نتیجه گیری: نانوتیوب های کربنی چند جداره به دلیل عملکرد قابل توجه می توانند جهت حذف رنگ آزوی زرد 63 مؤثر باشند.  

کلید واژه ها: نانو تیوب کربنی چند جداره، رنگ زرد آزو 63، جذب سطحی